Το πολυσυζητημένο τεχνητό υποκατάστατο ζάχαρης στα ποτά διαίτης, τις τσίχλες και άλλα τρόφιμα συνεχίζει να προκαλεί αντιδράσεις από τους κύκλους φυσικής διατροφής αλλά και από πλήθος καταναλωτών που καταγγέλουν σοβαρές παρενέργειες από τη χρήση του. Οι επίσημες υπηρεσίες τροφίμων διαβεβαιώνουν ότι είναι ασφαλές. Είναι όμως έτσι;
Ψυχρά δεδομένα
Το μόριο της ασπαρτάμης αποτελείται από ασπαρτικό οξύ, φαινυλαλανίνη και μεθανόλη. Στο στομάχι, η μεθανόλη μετατρέπεται σε φορμαλδεϋδη και μυρμηγκικό οξύ. Η φορμαλδεϋδη είναι θανατηφόρα νευροτοξίνη και γνωστή καρκινογόνος ουσία. Και η φαινυλαλανίνη είναι νευροτοξίνη, όταν δε συνοδεύεται από τα άλλα αμινοξέα στις πρωτεϊνες. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ (ΕΡΑ), «η μεθανόλη θεωρείται ένα συσσωρευτικό δηλητήριο, λόγω του χαμηλού ποσοστού απέκκρισης, εφόσον απορροφηθεί». Το προτεινόμενο όριο κατανάλωσης είναι 7,8 mg/μέρα. Ένα λίτρο αναψυκτικό με ασπαρτάμη περιέχει περίπου 56 mg μεθανόλης. Όσοι καταναλώνουν πολλά προϊόντα που περιέχουν ασπαρτάμη, λαμβάνουν ως και 250 mg μεθανόλης καθημερινά, ή 32 φορές πάνω από το όριο της ΕΡΑ.
Κανένα άλλο προσθετικό τροφίμων στην ιστορία δεν έχει προκαλέσει περισσότερες διαμαρτυρίες από την ασπαρτάμη, η οποία ευθύνεται για το 75% όλων των παραπόνων προς τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων της Αμερικής (FDA). Οι παρενέργειες της ασπαρτάμης τεκμηριώνονται από τα ίδια τα στοιχεία του FDA, ο οποίος αναγκάστηκε το 1995, υπό την πίεση του Νόμου Περί Ελευθερίας της Πληροφόρησης, να φέρει στη δημοσιότητα μια λίστα 92 συμπτωμάτων από τη χρήση ασπαρτάμης, μετά από χιλιάδες παράπονα καταναλωτών. Τα συμπτώματα αυτά περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, μούδιασμα, κούραση, θολή όραση, ζαλάδα, αϋπνία, μυϊκούς σπασμούς, ταχυκαρδία, κατάθλιψη, ίλιγγο, ακόμη και θάνατο.
Επιστημονική τεκμηρίωση
Πάμπολλες μελέτες έχουν διενεργηθεί σχετικά με την ασφάλεια της ασπαρτάμης. Οι κρατικοί και διακρατικοί φορείς, οι επίσημες οργανώσεις υγείας και οι επίσημοι ιατρικοί φορείς των χωρών που έχουν εγκρίνει τη χρήση της ασπαρτάμης (Ευρωπαϊκή Ένωση, Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων της Αμερικής, Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Αμερικανική Ιατρική Ένωση κ.λπ.) διαβεβαιώνουν ότι η ουσία είναι ασφαλής. Ωστόσο, οι μελέτες από ανεξάρτητους ερευνητές καταλήγουν κατά κανόνα στο αντίθετο συμπέρασμα. Ο Δρ. Walton, πανεπιστημιακός καθηγητής στο Οχάιο ανέλυσε 164 μελέτες σχετικές με την ασπαρτάμη. 74 από αυτές τις μελέτες χρηματοδοτήθηκαν από τη βιομηχανία ασπαρτάμης (και κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι η ασπαρτάμη είναι ασφαλής), ενώ οι 90 είχαν άλλου είδους χρηματοδότηση. Από τις 90 αυτές μελέτες, οι 83 (92%) διαπίστωσαν ένα ή περισσότερα προβλήματα από την κατανάλωση ασπαρτάμης. Από τις 7 έρευνες που δε διαπίστωσαν προβλήματα, οι 6 είχαν διενεργηθεί από τον FDA.
Το ιστορικό έγκρισης
Μέχρι το 1981, η ασπαρτάμη δεν είχε έγκριση για τις ξηρές τροφές. Για πάνω από οκτώ χρόνια, ο FDA αρνιόταν να την εγκρίνει, εξαιτίας των παρενεργειών και των εγκεφαλικών όγκων που δημιουργούσε στα πειραματόζωα. Ο FDA εξακολουθούσε να αρνείται την έγκριση, μέχρι την προεδρία του Ρ. Ρήγκαν, ο οποίος απέλυσε τον Επίτροπο που αρνιόταν και έβαλε στη θέση του τον Δρα Arthur Hull Hayes. Ακόμα και τότε αρνήθηκε η Επιτροπή Έρευνας να δώσει τη συγκατάθεσή της, αλλά ο Δρ. Hayes παρέκαμψε την ίδια του την Επιτροπή.
Γιατί τέτοια εμμονή με την ασπαρτάμη;
Όταν υπάρχουν χιλιάδες καταγγελίες για παρενέργειες, ανησυχίες για πρόκληση σοβαρών ασθενειών όπως ο καρκίνος, δημόσια κατακραυγή αλλά και πλήθος μελετών που καταδεικνύουν την επικινδυνότητα της ασπαρτάμης, γιατί ο FDA διενεργεί διαρκώς μελέτες, προσπαθώντας επί τρεις δεκαετίες να αποδείξει ότι η ασπαρτάμη είναι ασφαλής; Ακόμη κι αν οι διαμαρτυρόμενοι καταναλωτές έβγαλαν από το μυαλό τους τα συμπτώματα που καταγγέλουν, δε θα ήταν πιο λογικό να αποσυρθεί αυτή η αμφιλεγόμενη ουσία που, στο κάτω κάτω, δεν έχει καμιά θρεπτική αξία (για να μην αναφέρουμε ότι είναι εξ ορισμού τοξική);
Η απάντηση θα πρέπει να αναζητηθεί σε οικονομικό επίπεδο. Η ασπαρτάμη είναι ένα τεχνητό χημικό προϊόν με κατοχυρωμένη πατέντα, η οποία αποφέρει κέρδη εκατομμυρίων στους κατόχους της, σε αντίθεση με τη ζάχαρη που δεν πατεντάρεται. Είναι ο ίδιος ακριβώς λόγος για τον οποίο τα φάρμακα είναι πολύ πιο κερδοφόρα επιχείρηση από τις βιταμίνες και τις άλλες φυσικές ουσίες.
Ποιος την παρασκευάζει;
Η ασπαρτάμη ανακαλύφθηκε τυχαία το 1965 από τον M. Schlatter, χημικό που εργαζόταν για την G.D. Searle & Company, εταιρεία που παρασκεύαζε από φαρμακευτικά σκευάσματα μέχρι πυρηνικό εξοπλισμό. Το 1985, η Monsanto αγόρασε την G.D. Searle και η παραγωγή ασπαρτάμης έγινε ξεχωριστή θηγατρική της Monsanto με την επωνυμία NutraSweet. H Monsanto ήταν αρχικά εταιρεία χημικών, η παρασκευάστρια της διοξίνης (Agent Orange), «ζιζανιοκτόνο» που χρησιμοποίησε επί χρόνια ο στρατός των ΗΠΑ στο Βιετνάμ με άγνωστο αριθμό θυμάτων. Στο παρελθόν της Monsanto συναντάμε επίσης την εταιρεία χημικών I.G. Farben, με την οποία η Monsanto προχώρησε σε κοινοπραξία το 1967. Για όσους δεν το γνωρίζουν, η διαβόητη I.G Farben συνεργαζόταν με το χιτλερικό καθεστώς κατά το Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο και ήταν η παρασκευάστρια του δηλητηριώδους αερίου στα στρατόπεδα εξόντωσης των Ναζί. Το 1993, όταν έληξε η πατέντα της ασπαρτάμης, η NutraSweet και η συνεταίρος της, Ajinomoto Co., άρχισαν να παράγουν ασπαρτάμη σε νέο εργοστάσιο στη Γαλλία. Με το σάλο που δημιουργήθηκε για τους κινδύνους της ασπαρτάμης, η Monsanto πούλησε τη NutraSweet και την Equal στην Merisant Co. το 2000.
Σήμερα, η Monsanto είναι η μεγαλύτερη επιχείρηση φυτοφαρμάκων και γενετικά τροποποιημένων (μεταλλαγμένων) σπόρων. Παρά τις αντιδράσεις από ομάδες καταναλωτών, κατάφερε να πάρει έγκριση από τον FDA για την αυξητική ορμόνη για βοοειδή, ορμόνη της οποίας η παρουσία στο γάλα ενοχοποιείται για πρόκληση καρκίνου του προστάτη και του στήθους, όπως δείχνουν πρόσφατες επιστημονικές μελέτες.
Με τη σύντομη αυτή παρένθεση θέλαμε να δώσουμε μια ιδέα του επιπέδου ηθικής εκείνων που μας παροτρύνουν να καταναλώνουμε ασπαρτάμη, έτσι ώστε να μπορούμε να αποφασίσουμε καλύτερα για το αν θα πρέπει να τους εμπιστευθούμε.
Αργή δηλητηρίαση
Οι αρνητικές επιπτώσεις από τη χρήση ασπαρτάμης δε φαίνονται αμέσως. Οι παρενέργειες μπορεί να εμφανιστούν μετά από μερικούς μήνες ή ίσως και αρκετά χρόνια. Οι χρόνιες παθήσεις από την αργή δηλητηρίαση συνήθως οικοδομούνται μέσα στο σώμα σιωπηρά σε μεγάλο χρονικό διάστημα. Το πρόβλημα εδώ είναι πως οι γιατροί δεν υποψιάζονται την ασπαρτάμη ως αιτία των παθήσεων (γιατί δε φαίνεται), οπότε προσπαθούν να θεραπεύσουν λάθος αιτίες. Ο καλύτερος τρόπος να βρεθεί αν η ασπαρτάμη είναι η αιτία της ασθένειας είναι να γίνει διακοπή της και φυσικά η καλύτερη πρόληψη είναι να την αποφεύγουμε.
Ariel
Προσωπική μαρτυρία του David Rietz*, ιδρυτή του site www.dorway.com, που έκανε χρήση ασπαρτάμης για 15 χρόνια.
«...Και οι 21 γιατροί που με εξέτασαν έκαναν εσφαλμένη διάγνωση και μου έδιναν λάθος φάρμακα για περισσότερα από 11 χρόνια, ακόμη και Prozac, μήπως και το πρόβλημά μου ήταν “διανοητικό”...
...Την ημέρα που ανακάλυψα το ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ μου πρόβλημα (διαβάζοντας τα 92 συμπτώματα του FDA σχετικά με τη δηλητηρίαση από ασπαρτάμη) υπέφερα από μούδιασμα στα άκρα, σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα και τενοντοθυλακίτιδα, πόνους σε όλο το σώμα, χρόνια κόπωση, αϋπνία, απώλεια μνήμης, κατάθλιψη, σκοτοδίνες, προβλήματα όρασης, κάψιμο στις φτέρνες, σουβλερούς πόνους στα πόδια, βούισμα στα αυτιά, και, επιπλέον, πριν από πέντα χρόνια διαγνώστηκα με καρκίνο του προστάτη, στα 55 μου.
...Μέσα σε λίγες εβδομάδες από τη διακοπή του Equal (εμπορική ονομασία προϊόντος ασπαρτάμης), άρχισα να περπατάω πολύ καλύτερα. Δεν έχω σχεδόν καθόλου πόνους πια, και ένα ένα τα προβλήματά μου εξαφανίστηκαν. Παραμένει το αφόρητο βούισμα στα αυτιά μου, η απώλεια μνήμης και ο καρκίνος του προστάτη. Έχω χάσει τα μισά από τα 27 κιλά που πήρα με το Equal... αλλά όταν χάνω απότομα βάρος υποφέρω από αρρυθμίες και προβλήματα πίεσης. Αυτό το πρόβλημα ήρθε στην επιφάνεια 18 μήνες μετά τη διακοπή του Equal και μάλλον θα με συντροφεύει μέχρι το τέλος της σύντομης ζωής που μου απομένει λόγω του καρκίνου.
...Από την άκαρπη χημειοθεραπεία στην οποία υποβλήθηκα, η ρομαντική πλευρά του έγγαμου βίου μου έχει χαθεί, μαζί με έντεκα χρόνια από τη ζωή μου στη διάρκεια των οποίων ανίδεοι γιατροί επιχείρησαν να με γιατρέψουν, μαζί με όλα τα χρήματα που σπατάλησα σε άχρηστες εξετάσεις, αναποτελεσματικές θεραπείες και ακριβά άχρηστα φάρμακα.
...Αν έχετε προβλήματα υγείας που οι γιατροί σας αδυνατούν να θεραπεύσουν ΚΑΙ καταναλώνετε προϊόντα με ασπαρτάμη, δοκιμάστε το τεστ αποχής από την ασπαρτάμη για 60 ημέρες... Αν έρθει στο φως ότι η ασπαρτάμη ήταν ένας (αν όχι ο αποκλειστικός) λόγος για τα προβλήματά σας, σας παρακαλώ να παραπονεθείτε στον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων, να το πείτε σε άλλους και να τους βοηθήσετε να θεραπευτούν.
Με φιλικούς χαιρετισμούς,
Dave Rietz
*Ο Dave Rietz έχασε τη μάχη με τον καρκίνο το 2003. Εργάστηκε ακούραστα για χρόνια, προσπαθώντας τα ενημερώσει και να σώσει το καταναλωτικό κοινό από τα βάσανα που υπέφερε ο ίδιος. Δαπάνησε μέχρι και την τελευταία του δεκάρα στον αγώνα κατά της ασπαρτάμης.
