ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΔΟΓΜΑΤΙΣΜΟΣ
Η φιλοσοφία δεν είναι έτοιμη γνώση που προκύπτει ως αποκάλυψη από μια ανώτερη δύναμη. Οι αρχαίοι φιλόσοφοι αποδείκνυαν τις ιδέες τους χρησιμοποιώντας λογικά επιχειρήματα, πολλές φορές με μια ακρίβεια επιστημονική. Σήμερα, όσοι θα είχαν την ικανότητα και την κλίση να κάνουν το ίδιο αποθαρρύνονται συνήθως από το γεγονός ότι η κρίση και η ορθολογική ανάλυση έχουν υποβαθμιστεί σε μεγάλο βαθμό ως εργαλεία σκέψης.
Στην εποχή μας, η αποδεικτική πορεία μιας θεωρίας έχει αντικατασταθεί σε μεγάλο βαθμό από άλλες τεχνικές για την αποδοχή της, ενώ ο αναγνώστης περιορίζεται συνήθως στο να συμφωνήσει ή να διαφωνήσει. Τη συμφωνία ή τη διαφωνία του αυτή πολλές φορές τη στηρίζει στη διαίσθησή του ή, αλλιώς, την εσωτερική του γνώση της αλήθειας. Αν κάνουμε την παραδοχή ότι η γνώση της αλήθειας ενυπάρχει σε κάθε άνθρωπο, τότε η διαίσθηση δεν μπορεί ποτέ να σφάλει και, κατά συνέπεια, όλοι όσοι επικαλούνται τη διαίσθησή τους για να εξηγήσουν το λόγο που αποδέχονται ή απορρίπτουν μια θεωρία θα έπρεπε να συμφωνούν μεταξύ τους, κάτι που προφανώς δε συμβαίνει. Θα πρέπει λοιπόν να υποθέσουμε πως δεν είναι απαραίτητα η διαίσθηση που μιλάει, αλλά οι ήδη διαμορφωμένες αντιλήψεις, οι προτιμήσεις, το πόσο ελκυστική είναι μια θεωρία, η προσωπικότητα του ατόμου που την εκφράζει και πολλοί άλλοι παράγοντες. Ο σύγχρονος άνθρωπος έχει συνηθίσει να δέχεται τη φωνή τους αβασάνιστα ως "διαίσθηση". Κι ο δογματισμός βρίσκει πρόσφορο έδαφος για να αναπτυχθεί.
Η αξιωματική έκφραση ή αποδοχή αντιλήψεων και θεωριών δεν έχει θέση στην αναζήτηση της σοφίας. Ξεκινά από μια περιθωριοποίηση της κριτικής σκέψης και οδηγεί σταδιακά στην ατροφία της. Οι αντιλήψεις που στηρίζονται στο θεμέλιο του δογματισμού χαρακτηρίζονται από ακαμψία, με φυσική συνέπεια την περαιτέρω ακαμψία της σκέψης από την οποία και προήλθαν. Το μεγαλύτερο εμπόδιο στη γνώση είναι η πεποίθηση ότι γνωρίζουμε ήδη.
Πολύ σωστά! Για αυτό μερικές φορές παρατηρούμε το φαινόμενο να υπάρχουν πολλοί που συμφωνούν με τις ιδέες κάποιου και ξαφνικά να γίνεται κάτι και να εναντιώνονται μαζί του! Είναι ακριβώς γιατί ο κάθε ένας μεταφράζει αυτές τις θεωρίες με τον τρόπο που τον βολεύει! Ή πιο σωστά (όπως λες) με τις μέχρι τότε αντιλήψεις και πεποιθήσεις του! Και ενώ όμως οι αντιλήψεις είναι λίγο ή πολύ φανερές και άρα εύκολες στην αλλαγή ή τροποποίηση, οι πεποιθήσεις είναι κρυφές, έχουν να κάνουν με το υποσυνείδητο και άρα δύσκολο να τις «δεις» και να τις αλλάξεις!
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτή τη διάκριση ανάμεσα στις αντιλήψεις και τις πεποιθήσεις δεν την είχα κάνει. Ευχαριστώ για την επισήμανση!
ΑπάντησηΔιαγραφή