Η διατήρηση του κόσμου

Η ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Χτες βράδυ, κάθισα για λίγο μόνη στη βεράντα, κοιτώντας το γνωστό ακαλαίσθητο τοπίο γύρω μου. Ένα τοπίο μάλλον σταθερό, όπως και όλη μου η ζωή εξάλλου. Είμαι διαρκώς το ίδιο πρόσωπο από τότε που θυμάμαι σ' αυτή τη ζωή, και ο κόσμος που γνωρίζω είναι περίπου ίδιος κάθε μέρα. Μπορώ να κάθομαι στη βεράντα με τη βεβαιότητα πως δε θα μεταφερθώ ξαφνικά σε άλλο τόπο ή χρόνο. Το σκηνικό γύρω μου δεν αλλάζει ούτε εξαφανίζεται εν ριπή οφθαλμού. Είμαι ήσυχη πως δε θα με ρουφήξει ξαφνικά μια πράσινη τρύπα, ούτε θα αρχίσω να περιπλανώμαι στους νοητικούς κόσμους άλλων όντων.

Ο κόσμος μας είναι λοιπόν σταθερός. Σταθερός, βέβαια, δε σημαίνει ακίνητος. Ασφαλώς αλλάζει με το χρόνο, αλλά με τρόπο προβλέψιμο. Αυτό είναι εξάλλου και το νόημα του χρόνου - αποτελεί το σταθερό έδαφος, πάνω στο οποίο η ζωή εξελίσσεται ακολουθώντας κάποιους νόμους - γνωστούς ή άγνωστους, δεν έχει τόση σημασία.

Υπάρχει πολύ νόημα πίσω από αυτή τη σταθερότητα, την οποία συνηθίσαμε να θεωρούμε δεδομένη... Προσπαθούμε πάντα να αλλάξουμε τη ζωή μας, αλλά δε αναρωτιόμαστε ποτέ πώς διατηρείται ο κόσμος σταθερός. Πώς και δε χάνεται η γη κάτω από τα πόδια μας; Πώς και δεν αλλάζει το σύμπαν απροειδοποίητα; (κάτι που βέβαια θα ήταν πολύ ενοχλητικό...)

Γνωρίζουμε πια ότι μπορούμε να δημιουργούμε την πραγματικότητά μας. Σε ένα βαθμό, όμως... Στο βαθμό που δε σκοντάφτει στην πραγματικότητα των άλλων. Δεν έχουμε τον απόλυτο έλεγχο. Κανείς δεν τον έχει... ευτυχώς! Αν ένας μόνος μπορούσε να δημιουργήσει, να αλλάξει ή να καταστρέψει όλο τον κόσμο, δε θα ήταν τρομερό για τους υπόλοιπους;

Αν διακρίνουμε μια από τις κοσμογονικές θεωρίες ως την πιο ουτοπική (διάκριση ομολογουμένως δύσκολη), είναι η θεωρία ότι ο κόσμος δημιουργήθηκε από έναν Θεό με απεριόριστες δυνατότητες. Θα άφηνε ο Θεός αυτός τον κόσμο στην ησυχία του; Κάτι τέτοιο θα απαιτούσε ηθική. Αλλά τι νόημα θα είχε αλήθεια η έννοια ηθική για ένα τέτοιο ον; Σιγά μην καθόταν κάπου να τον παρατηρεί επί αιώνες ατελείωτους...

Οι θεοί που γνωρίσαμε μπορούσαν στη χειρότερη περίπτωση να δημιουργήσουν κάποια πλημμύρα. Αυτό το μπορούν και σήμερα κάποιοι μη θεοί, με ένα σύστημα πρόκλησης σεισμών. Θεοί ή άνθρωποι μπορούν να καταστρέψουν έναν πολιτισμό ή ακόμη και έναν πλανήτη ολόκληρο, μα όχι εν ριπή σκέψης... Κάτι τέτοιο γίνεται μόνο με ριπή βόμβας ή με τη χρήση κάποιας άλλης τεχνολογίας, που όμως δεν παρακάμπτει το σύμπαν και τους νόμους του. Δεν μπορεί να τους παρακάμψει, γιατί θα σκοντάψει στις σκέψεις των άλλων όντων, που συνεχίζουν να τους δημιουργούν, διατηρώντας τους σταθερούς.  Γι' αυτό και ο έλεγχος της σκέψης και η εξάλειψη της ατομικότητας είναι το ισχυρότερο όπλο στα χέρια εκείνου που θα ήθελε τον απόλυτο έλεγχο...

Ίσως κάποτε να υπήρχε μόνο το Όλον - ένα ον, που ίσως δεν ήταν ένα, αλλά άπειρο και μηδέν μαζί. Μα αν όλοι ήμασταν ένα, θα είχαμε όλοι τις ίδιες σκέψεις και δε θα υπήρχε τίποτε άγνωστο πουθενά. Προφανώς δε θα υπήρχε αυτός ο κόσμος, αφού ο μόνος τρόπος να συνεχίσει να υπάρχει είναι να χαθεί ο απόλυτος έλεγχός του.

Και αυτός είναι ο λόγος της ατομικότητας, ο λόγος που ίσως κάποτε αποφασίσαμε να μην είμαστε ένα αδιαίρετο Όλον. Για να έχουμε έναν κόσμο που διατηρείται.